Jak działa wielokrążek?

Wielokrążek lub inaczej bloczek linowy wykorzystywany jest w wielu miejscach jak np. budowy, maszyny dźwigowe stałe i przenośne czy żaglowce (okręt wojenny potrzebował nawet 1400 wielokrążków do obsługi wszystkich żagli i układów). Pozwala on na zmniejszenie siły wymaganej do uniesienia ciężaru, dzięki użyciu zespołu krążków i liny. Zastosowanie wielokrążka jest bardzo szerokie i często nawet nie zdajemy sobie sprawy, że z niego korzystamy.

Wynalezienie wielokrążka

Za wynalazcę wielokrążka uznaje się Archimedesa. Dzięki złożeniu wielu krążków i lin udało mu się zwodować największy statek starożytności – Syrakuzję. W układzie została wykorzystana III Zasada Dynamiki, która mówi:

„Każdej akcji towarzyszy reakcja równa co do wartości i kierunku, lecz przeciwnie zwrócona.”

Oraz tzw. warunek równowagi bloczka nieruchomego. W skrócie mówi on o tym, że aby masa była w stanie spoczynku, lub aby jednostajnie poruszała się do góry, to siła naciągu liny musi równoważyć siłę ciążenia Q. Oznacza to, że aby podnieść ciężar o danej masie musimy użyć siły o takiej samej sile.

Wielokrążek wykorzystuje krążek ruchomy (oś ruchoma pozwala podnieść ciężar przy użyciu siły równiej połowie jego wartości) oraz krążek nieruchomy (sztywna oś, pozwala jedynie na zmianę kierunku). Sam krążek ruchomy lub nieruchomy nie byłby w stanie zniwelować siły niezbędnej do podniesienia ciężaru, jednak użycie ich bloku pozwala na zmniejszenie siły.

Zasada działania wielokrążka

Wykorzystując powyższe zasady można zbudować układ, w którym skorzystamy z 2 bloczków – ruchomy i nieruchomy, a na końcu zawiesimy przedmiot którego masa będzie rozłożony na dwie liny. Dzięki temu siła jaką należy działać równa się:

F=Q/n

gdzie:

F – siła (siły) z jaką należy działać, w celu uniesienia ciężaru,

Q – ciężar podnoszonego przedmiotu,

n – ilość krążków.

Jak widać wzór ten nie ogranicza nas do zastosowani jedynie dwóch krążków, przy wykorzystaniu ich większej ilości można zbudować układy, które będą w stanie przenosić bardzo duży ciężar. Zjawisko to wykorzystuje się codziennie w wielu maszynach i układach. Do jednego z najbardziej spektakularnych zastosowań wielokrążka należy zaliczyć przeniesienie Obelisku Watykańskiego o masie 487 ton w roku 1586.

Wielokrążek można znaleźć w naszym sklepie. W razie pytań zapraszamy do kontaktu poprzez formularz kontaktowy lub telefoniczny. Nasi pracownicy odpowiedzą na wszystkie pytania i pomogą w wyborze odpowiedniego sprzętu dopasowanego do potrzeb.