Suwnice są urządzeniami dźwigowymi i transportowymi, których praca opiera się na ruchach przerywanych. Konstrukcja urządzenia składa się z mostu (części nośnej) i wciągarki przenoszącej ładunek. Warto zauważyć, że ruch urządzenia jest dosyć ograniczony przez długość toru jazdy, a także rozpiętość mostu. Jakie rodzaje suwnic są najpopularniejsze? Jak obliczyć udźwig suwnicy?
Jeśli chodzi o rodzaje najczęściej występujących suwnic, można wyróżnić głównie suwnice pomostowe natorowe, które dzielą się na jednodźwigarowe i dwudźwigarowe. W tym przypadku część nośna oparta jest na górnym torze, natomiast od spodu stosuje się podwieszanie mostu na dolnej części toru. Innymi rodzajami suwnic są także; modele bramowe, półbramkowe, wspornikowe, modułowe, czy też kolumnowe. Okazuje się, że klasyfikacja suwnic bazuje również na rodzaju napędu – w tym przypadku trzeba wyróżnić suwnice ręczne, elektryczno-ręczne, elektryczne, pneumatyczne i hydrauliczne.
Najważniejszymi parametrami technicznymi tych urządzeń są;
– Udźwig – Q [t] – jest to największa masa danego ładunku, który może unieść suwnica w określonych warunkach. Obejmuje także masę chwytaków, trawersów i innych urządzeń ładunkowych. Co ciekawe, obliczając ten parametr, nie wlicza się haka i innych elementów, które nie ulegają zdejmowaniu.
– Wysokość podnoszenia – H [m] – jest to wysokość uzyskana od poziomu roboczego do urządzenia chwytającego. W pomostowych suwnicach ta wartość jest obliczana od poziomu podłoża.
– Rozpiętość urządzenia – L [m] – określana jako odległość pomiędzy osiami szyn jezdnych.
– Prędkość jazdy wciągarki – jej wartość podawana jest w metrach na sekundę. Związana jest z konkretną prędkością, jaką osiąga suwnica podczas przemieszczania się po płaszczyźnie wraz z ładunkiem.
– Prędkość opuszczania i podniesienia ładunku – odnosi się do ładunku mającego masę równą udźwigowi suwnicy w trakcie ruchu.
– Grupa natężenia pracy – określana jest w wartościach od A1 do A8 i zależy od stanu obciążenia oraz liczby cykli w danym czasie.
Wielkość ta jest ściśle związana z masą, jaką może podnieść maszyna. Na tą wartość wpływa może mieć przykładowo położenie środka ciężkości, czy też wysokość podnoszenia. Warto także zauważyć, że wartość udźwigu powinna zostać podana (jako nominalny udźwig) przez producenta na określonym urządzeniu. W naszym kraju suwnice i ich znormalizowane udźwigi określa norma PN M-06513. Jednakże trzeba pamiętać o tym, że rzeczywiste wartości mogą być większe od nominalnych, z czym związane jest wskazania współczynnika bezpieczeństwa. W przypadku żurawi wartość udźwigu uzależniona jest także od wysięgu. Ze względu na przyjmowane współczynniki bezpieczeństwa wartości rzeczywistych udźwigów mogą być większe od wartości nominalnych.
Dopuszczalne obciążenie robocze zawiesi różni się w zależności od danego materiału. W tym przypadku trzeba pamiętać o wytrzymałości, a także ilości cięgien. Jeśli mamy do czynienia z kilkoma cięgnami, niezwykle ważne są dwa kąty, które trzeba wziąć pod uwagę: kąt a (pomiędzy cięgnami) i kąt b (pomiędzy cięgnem a podnoszonym ładunkiem). Dopuszczalne obciążenie robocze zawiesia oblicza się w ten sposób, że mnoży się DOR jednego cięgna przez dany współczynnik, który został dostosowany do ilości cięgien i kąta rozwarcia. Jak to wygląda w praktyce? Wartościami są;
– dla 0° < a < 90° oraz 0° < b < 45° współczynnik prezentuje się następująco dla danej ilości cięgien: dwa cięgna – mnożenie przez 1,4, trzy cięgna – mnożenie przez 2,1 i cztery cięgna – mnożenie przez 2,1.
– dla 90° < a < 120° oraz 45° < b <= 60° współczynnik wynosi: dla dwóch cięgien – mnożenie przez 1, dla trzech – mnożenie przez 1,5 oraz dla czterech – mnożenie przez 1,5.
Zauważyć należy, że udźwig urządzenia będzie mniejszy wtedy, gdy kąt rozwarcia między cięgnami będzie większy. DOR zawiesia nie jest skomplikowanym obliczeniem, jeśli korzystamy z określonych danych.
Przystępując do obliczania wartości, jaką jest dopuszczalne obciążenie robocze zawiesia, trzeba także pamiętać o przyjęciu danych, które określić producent na materiale. Okazuje się, że te informacje znajdziemy na pasach, łańcuchach lub linach. Jeśli chodzi o pasy, DOR określony został poprzez kolory i szerokości. Przyjęte normy prezentują się następująco; kolor fioletowy – 1 t, zielony – 2 t, żółty – 3 t, szary – 4 t, czerwony – 5 t, brązowy – 6 t, niebieski – 8 t i pomarańczowy – 10 t.